مدل حاکمیت محیط زیستی قرارداد - محور، اولین تلاش نظام مند برای اجرایی سازی دستورالعمل های محیط زیستی و اثرگذار بر فعالیت های روزمره حکومت بود که به تصویب قوانین و مقررات محیط زیستی با رویکردهای دستور و کنترل از دهه 1960 منجر شد. اما از دهه 1980، اقبال برای ایجاد انعطاف در تنظیم قوانین و مقررات محیط زیستی بیشتر شد و بسیاری از حکومت ها از راهبردهای ایدئولوژیکی و مدیریتی منعطف تر در سیاستگذاری استفاده می کردند. ازآنجاکه وقوع انقلاب اسلامی و دوران سازندگی، آغاز مدرن سازی قانونی و مقرراتی محیط زیست در کشور بود، این مقاله تلاش دارد با تمرکز بر نظریه سیاسی هابز و استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، رویکرد حاکم بر قوانین و مقررات محیط زیستی کشور را نشان دهد. نتایج نشان داد که به رغم وقوع انقلاب و تفاوت شکلی و دولت های مختلف بعد از انقلاب اسلامی در تمامی زمان ها، نهادهای قانونگذار بر کاربرد ابزارهای سنتی دستور و کنترل تمرکز دارند. در سال های اخیر نیز تکیه حکومت بر کاربرد این ابزارها بیشتر شده و رویکردهای غیراجباری و منعطف کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به عبارتی نهاد قانونگذار در هنگام مقرراتگذاری، اولویت را به اِعمال سیاست های اجباری و کاربرد ابزارهای دستور و کنترل می دهد که نظریه سیاسی هابز بر آن تمرکز دارد. ازاین رو مدل حاکمیت محیط زیستی ایران را می توان حاکمیت محیط زیستی قراردا د - محور دانست.

با وجود گذشت 13 سال از اولین سال تولید تجاری محصولات تراریخته در دنیا و سرعت پذیرش و افزایش بی سابقه سطح زیر کشت این گیاهان (134 میلیون هکتار در پایان سال 2009 میلادی)، ملاحظات ایمنی زیستی و مخالفت مخالفین فناوری مهندسی ژنتیک کاهش نیافته است. فارغ از انگیزه های متفاوت این مخالفین که مجموعه وسیعی از ملاحظات مشروع و نامشروع را دربر می گیرد، سازمان های بین المللی متعددی نسبت به این ملاحظات واکنش نسان داده و اصول، مقررات، استانداردها و راهنماهایی را برای افزایش ایمنی و کاهش سطح نگرانی های ابراز شده تدوین و ارایه کرده اند. مهمترین مقررات تعهد آور بین المللی پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا است که هم اکنون 158 کشور و از جمله ایران عضو این پروتکل هستند. مهمترین سازمان های بین المللی درگیر مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی، یعنی سازمان بهداشت جهانی و سازمان خواروبار جهانی علاوه بر فعالیت های مستقل در این زمینه فعالیت مشترکی را در قالب کمیسیون کدکس الیمنتاریوس سازمان دهی کرده و اصول و راهنماهایی را در مورد ارزیابی ایمنی غذاهای حاصل از مهندسی ژنتیک ارایه کرده اند. تفاوت پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا و مقررات کدکس الیمنتاریوس در دو بعد اساسی شمول این مقررات و میزان تعهدآور بودن آنهاست. شمول اولی تنها بر موجودات زنده تراریخته است و از نظر آداب تبادلات فرامرزی الزام آور است اما دومی بر همه انواع محصولات تراریخته (حتی موجودات غیرزنده و محصولات حاصل از آن ها) است و از نظر حقوقی الزام آور نیست. نقش سازمان های تخصصی و بین المللی دیگر مانند موسسه بین المللی استاندارد، سازمان تجارت جهانی تشریح خواهد شد.

پژوهش حاضر به فرآیند سنتز و تولید یک سوخت زیستی (بیودیزل) جدید از سالیکورنیا به عنوان گیاه مقاوم به خشکسالی و آب شور و دوستدار محیط زیست و بررسی مقایسه ای انتشار آلایندگی سوخت بیودیزل سنتز شده در یک سیستم احتراقی پرداخته است. استخراج روغن بذر گیاه سالیکورنیا توسط سه روش سوکسله، کلونجر و پروب اولتراسونیک انجام شده و روغن استحصال شده در حضورنانوکاتالیست های عامل دار شده طی واکنش شیمیایی ترانس استریفیکاسیون به بیودیزل تبدیل گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که تولید بیودیزل با استفاده روش پروب اولتراسونیک بیشترین بازدهی را نسبت به سایر روش ها دارد. همچنین آنالیز بیودیزل با استفاده از کروماتوگرافی گازی، درصد بالای اسیدهای چرب غیراشباع و درصد پایینی از اسیدهای چرب اشباع شده را در پروفایل اسیدهای چرب بیودیزل نشان می دهد. بطوریکه در میان اسیدهای چرب غیراشباع اسیدغالب لینولئیک اسید (61 درصد) و در میان اسیدهای چرب اشباع اسید غالب پالمیتیک (4/8 درصد) می باشد. به منظور بررسی عملکرد آلایندگی بیودیزل سنتز شده در فرایند احتراق، ترکیبی از بیودیزل با سوخت دیزل با نسبت 10 درصد (B10) تهیه و توسط یک مشعل در یک کوره آزمایشگاهی محترق گردید. سپس توسط دستگاه آنالیز گازهای احتراقی 310KIGAS غلظت آلاینده های CO و NOx در خروجی کوره اندازه گیری و با سوخت دیزل مقایسه گردید. نتایج انتشار آلایندگی نشان می دهد که سوخت ترکیبی B10 تهیه شده از بیودیزل سنتز شده انتشار آلاینده CO و NOx را در مقایسه با سوخت دیزل به ترتیب 14 و 34 درصد کاهش می دهد.

در سال های اخیر، با رشد شهرها و متعاقب آن افزایش جمعیت شهری، بحران های محیط زیستی در جوامع و منجمله کشور ایران روند افزایشی داشته است. از این رو، در راستای کاهش مخاطرات زیست محیطی توجه به اهمیت دانش و سواد زیست محیطی مردم به ویژه زنان بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس پژوهش پیمایشی حاضر به ارزیابی و سنجش دانش زیست محیطی زنان در شهر بروجرد در زمستان سال 1398 پرداخت. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان خانه دار ساکن شهر بروجرد استان لرستان به تعداد 15231 نفر است. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر بود. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای و گردآوری داده ها بر اساس پرسشنامه استاندارد صورت گرفت. همچنین جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 16 استفاده شد. فرضیه اصلی پژوهش در خصوص رابطه بین دانش و آگاهی های محیط زیستی با رفتارهای محیط زیستی زنان خانه دار تأیید شد. نتایج پژوهش نشان داد که رفتارهای محیط زیستی حدود نیمی از زنان خانه دار این شهر در سطح متوسط بود.

یکی از چالش های حقوقی حفاظت از محیط زیست اتکای نهاد مقررات گذار بر اعمال رویکرد دستور و کنترل و ابزارهای اجباری مانند استانداردگذاری و جرم انگاری است. باآنکه این ابزارها مزیت هایی مانند ضمانت اجرای به نسبت بالایی دارند، اما ایرادهایی مانند افزایش هزینه های تبعیت از مقررات برای اشخاص را نیز دارند که ضرورت بازنگری در کاربست آنها و استفاده از ابزارهای جایگزین غیر اجباری مانند ابزارهای اقتصادی و مدیریت محیط زیستی را توجیه می کند. این مقاله با روشی توصیفی و تحلیلی ضمن دسته بندی ابزارهای مقررات گذاری محیط زیستی و بررسی نقاط قوت و ضعف آنها نشان می دهد حقوق محیط زیست ایران در تنظیم حفاظت محیط زیست به دلیل تلقی این امر به عنوان یک امر حاکمیتی، نقش چشمگیر دولت در تنظیم امور اجتماعی و ضعف بخش خصوصی، عمدتاً از ابزارهای اجباری استفاده می کند و توجه جدی به بهره گیری از ابزارهای غیر اجباری نداشته است. باآنکه به دلایلی مانند نا آشنا بودن با ابزارهای غیر اجباری، اقتصاد دولتی و تجاری نبودن فناوری ها کاربست این ابزارها در حفاظت محیط زیست دشوار به نظر می رسد، با این حال حقوق محیط زیست ایران قابلیت ایجاد بسترهای حقوقی لازم برای اتخاذ یک الگوی ترکیبی از هر دو ابزار را دارد.

هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر استفاده از برنامه های محیط زیستی رادیو بر ارتقای آگاهی، نگرش و رفتارهای محیط زیستی دانشجویان به عنوان سه بعد اصلی سواد محیط زیستی است. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گرد آوری داده ها، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می باشد.نمونه مورد مطالعه شامل 40 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور استان مرکزی است که به روش نمونه در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در قالب دو گروه کنترل و آزمون گروه بندی شدند. مداخله صورت گرفته در این پژوهش شامل معرفی و درخواست از دانشجویان برای پیگیری و گوش دادن به برنامه های محیط زیستی ثابت رادیوی جمهوری اسلامی ایران شامل برنامه سیاره آبی رادیو ایران و بخش های مربوط به محیط زیست برنامه افق روشن رادیو سلامت در یک دوره زمانی سه ماهه بود. بعد از 3 ماه به منظور سنجش تاثیر برنامه های رادیویی مذکور، از دانشجویان پس آزمون گرفته شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه ای بود که روایی محتوایی آن به صورت کمی و کیفی با نظرخواهی از 25 نفر از اساتید و اعضای هیات علمی رشته های مرتبط و پایایی آن نیز با روش آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت. بر اساس نتایج آزمون های آماری، برنامه های رادیویی سیاره آبی و افق روشن دارای تاثیر مثبت و معنی دار بر هر سه بعد سواد محیط زیستی دانشجویان به خصوص آگاهی محیط زیستی آنها با اندازه اثر بالاتر، بوده اند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین طبیعت و فعالیت اجتماعی و ارتباط آن با رفتارهای زیست محیطی می باشد. رقابت در توسعه ی اقتصادی، کشورهای جهان را بر آن داشته است تا بدون در نظر گرفتن محیط زیست از پیشرفت های علمی و فنی که بعد از جنگ جهانی دوم در ملل صنعتی حاصل شد، نهایت بهره برداری را داشته باشند. اشتهای سیری ناپذیر انسان ها و رقابت بی پایان آنها در مالکیت و بهره وری از منابع طبیعی و حس سودجویی و فزون طلبی سرمایه داران و تولیدکنندگان ِ بزرگ روز به روز بر معضلات و تخریب محیط زیست افزوده است. در این میان مسأله محیط زیست مورد توجه بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است. این پژوهش با روش پیمایش و از طریق ابزار پرسشنامه انجام شده و تحلیل آن از طریق نرم افزار "آموس" صورت گرفته است. جامعه آماری کلیه شهروندان تهرانی و نمونه آماری، 384 نفر بوده که بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده برای مطالعه انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین متغیر ارتباط با طبیعت با رفتار زیست محیطی و فعالیت اجتماعی با رفتار زیست محیطی رابطه معنادار وجود دارد. نتایج معادلات ساختاری نشان می دهد که شاخص ریشه میانگین برابر 07/0، نسبت کای اسکوئر به درجه آزادی برابر 19/2، مقدار نسبی واریانس و کواریانس برابر 90/0 و شاخص برازش تطبیقی برابر 91/0 نشانه بررسی فعالیت اجتماعی بر رفتار زیست محیطی شهروندان تهرانی است. هم چنین شاخص برازش مقتصد نیز در این مطالعه برابر 92/0 می باشد که نشان می دهد مقدار قابل قبول است.